Każdy rodzic z niecierpliwością wyczekuje momentu, gdy jego dziecko wypowie pierwsze słowa. „Mama” i „tata” to zwykle te najbardziej wyczekiwane wyrazy, które oznaczają początek fascynującej przygody z mową. Jednak zanim maluch zacznie świadomie posługiwać się słowami, przechodzi przez wiele etapów rozwoju komunikacji. Kiedy można spodziewać się pierwszych słów dziecka i jak wspierać ten proces?
Etapy rozwoju mowy u niemowląt
Rozwój mowy dziecka zaczyna się już w życiu płodowym. W trzecim trymestrze ciąży płód reaguje na dźwięki, szczególnie na głos matki. Po narodzinach niemowlę komunikuje się głównie za pomocą płaczu i krzyku, ale już w 2.-3. miesiącu życia pojawia się głużenie – nieświadome wydawanie gardłowych dźwięków, takich jak „gli”, „tli” czy „agu”.
Około 6. miesiąca dziecko zaczyna gaworzyć, czyli powtarzać proste sylaby, np. „ba-ba”, „ma-ma”. Choć te dźwięki nie mają jeszcze znaczenia, są ważnym treningiem dla aparatu mowy. W 9.-12. miesiącu maluch może już świadomie używać pierwszych słów, takich jak „mama”, „tata” czy „baba”.
Kiedy dziecko wypowie pierwsze słowa?
Pierwsze słowa dziecka pojawiają się zwykle między 10. a 18. miesiącem życia. Roczne dziecko zazwyczaj potrafi powiedzieć już 2-3 proste wyrazy, np. „daj”, „papa” lub „nie”. Ważne jest, by pamiętać, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie – niektóre maluchy zaczynają mówić wcześniej, inne później.
W drugim roku życia zasób słów dziecka gwałtownie się powiększa. Półtoraroczne dziecko może znać już około 50 słów, w tym wyrazy dźwiękonaśladowcze, takie jak „hau-hau” czy „ko-ko”. W trzecim roku życia maluch zaczyna łączyć słowa w proste zdania, choć często jeszcze myli końcówki lub upraszcza wymowę.
Jak stymulować rozwój mowy u dziecka?
Aby wspierać rozwój mowy, warto jak najwięcej rozmawiać z dzieckiem, nawet jeśli wydaje się, że jeszcze nie rozumie. Mówienie powoli, wyraźnie i z odpowiednią intonacją pomaga maluchowi osłuchać się z językiem. Ważne jest również czytanie książeczek, szczególnie tych z wyraźnymi ilustracjami i prostymi słowami.
Dobrym ćwiczeniem jest również zabawa dźwiękonaśladowcza – naśladowanie odgłosów zwierząt czy pojazdów zachęca dziecko do powtarzania. Warto też unikać długotrwałego używania smoczka, ponieważ może to opóźniać rozwój aparatu mowy.
Pierwsze świadome słowa – „mama” i „tata”
Dla wielu rodziców najważniejszym momentem jest usłyszenie słów „mama” i „tata” wypowiedzianych świadomie. Zazwyczaj dzieje się to około 12. miesiąca życia, choć niektóre dzieci mogą wymówić je nieco wcześniej lub później. Ważne, by nie naciskać na dziecko, ale zachęcać je do mówienia poprzez naturalną rozmowę i zabawę.
Kiedy dziecko zaczyna mówić pełnymi zdaniami?
Pełne zdania pojawiają się zwykle między 2. a 3. rokiem życia. Początkowo są to krótkie konstrukcje, np. „mama daj” czy „tata chodź”. Z czasem dziecko uczy się bardziej skomplikowanych form gramatycznych, choć jeszcze przez kilka lat może popełniać błędy w wymowie.
Zabawy wspierające rozwój mowy
Świetnym sposobem na rozwijanie umiejętności językowych są zabawy logopedyczne, takie jak dmuchanie baniek, naśladowanie odgłosów czy śpiewanie piosenek. Warto też sięgać po książeczki edukacyjne z ruchomymi elementami, które angażują dziecko i zachęcają do mówienia.
Rozwój mowy to proces, który wymaga czasu i cierpliwości. Ważne, by dawać dziecku przestrzeń do eksperymentowania z dźwiękami i słowami, jednocześnie zapewniając mu bogate językowe środowisko. Dzięki temu maluch stopniowo opanuje sztukę komunikacji, a jego pierwsze słowa staną się początkiem wspaniałej przygody z mówieniem.
Jestem dziennikarzem z zamiłowania i zawodu, dla którego każda opowiedziana historia ma znaczenie. Wierzę, że odpowiednio dobrane słowa mogą nie tylko informować, ale także inspirować, budować mosty między ludźmi.
